Płyn chłodniczy – cena, rodzaje, czy mieszać, jak dolewać?

O ile o wymianie oleju pamiętamy lub przynajmniej regularnie powinniśmy sprawdzać jego poziom, tak płyn chłodniczy raczej większość kierowców pomija. To błąd. Jest on tak samo istotny w silniku i odpowiada za działanie wielu układów. Dlaczego nie powinniśmy o nim zapominać?

Ponad połowa energii wytwarzanej przez samochód spalinowy jest zamieniana na ciepło. Tak, tak. Większość energii, jaka powstaje wyniku spalania paliwa, idzie niestety w gwizdek. To sprawność cieplna silnika, o której więcej pisaliśmy TUTAJ.

Jaką funkcję pełni płyn chłodniczy w samochodzie?

Płyn chłodniczy obok oleju, umożliwia odprowadzenie energii powstałej podczas spalania paliwa zamienionej w ciepło na zewnątrz. Chłodzi silnik, zapobiega jego przegrzaniu, jak i innych układów. Bez niego jednostka napędowa nie osiągnęłaby temperatury optymalnej. Co więcej, płyn chłodniczy odpowiada także za sprawne ogrzewanie kabiny.

W skrócie mówiąc, płyn chłodniczy pracuje w obiegu zamkniętym. Płynąc kanałami przez blok silnika do radiatora, odbiera temperaturę powstałą podczas spalania mieszanki, chłodząc tym samym silnik. Po drodze dzięki nagrzewnicy oddaje część ciepła do kabiny.

Co ciekawe, o ile w samochodach elektrycznych nie ma oleju, tak układ chłodzenia lub grzania (w zależności od zastosowanego rozwiązania) oparty jest na płynie chłodniczym i jest znacznie bardziej rozbudowany. Tam służy chłodzeniu nie tylko samego silnika elektrycznego, co układu bateryjnego.

Jak działa układ chłodniczy w samochodzie?

Najważniejszym elementem układu chłodniczego jest sama pompa. Choć przyjęło się mówić, że to pompa wody, już dawno w samochodach nie stosuje się czystej wody. Przynajmniej nie powinno. Szybko doprowadziłaby do zanieczyszczenia układu lub jego zardzewienia a zimą mogłaby zamarznąć, rozsadzając układ.

Pompa wody odpowiada za sprawne rozprowadzanie płynu chłodniczego od chłodniczy (poprawnie radiatora) przez węże gumowe i metalowe, termostat po nagrzewnicę i zbiornik wyrównawczy.

Jak często należy wymieniać płyn chłodniczy?

To zależy od producenta. Niektórzy zalecają jego wymianę co 2 inni, co 5 lat. W przypadku samochodów używanych warto jednak regularnie co miesiąc zajrzeć pod maskę i kontrolować stan płynu chłodniczego. W razie potrzeby koniecznie trzeba uzupełniać jego brak. Dlaczego? By nie dopuścić do przegrzania silnika.

Brak płynu w układzie to także ważny znak, że coś jest nie tak z silnikiem. Jeśli układ się nie rozszczelnił i pod samochodem nie zobaczymy mokrej plamy, to sygnał, że płyn może trafiać nawet do oleju. Wtedy olej będzie miał charakterystyczny kolor, zapach i wygląd zbliżony do kremowego mleka. Olej zacznie emulgować, czyli zacznie mieszać się z płynem chłodniczym. To skrajnie niebezpieczne dla silnika.

Ile kosztuje płyn chłodniczy?

Koszt płynu chłodniczego jest niewspółmiernie niski w stosunku do szkód, jakie może spowodować. Za bańkę o pojemności 5 litrów trzeba zapłacić około 30 – 40 złotych. Na rynku są także droższe płyny, których cena przekracza 100 zł. Wszystko zależy od jego składu i dodatków, jednak każdy płyn chłodniczy przystosowany jest do stosowania także zimą.

Droższa będzie jego wymiana, choć i tutaj mechanik nie powinien przesadzić z ceną. Około 100 zł za usługę wymiany to i tak wygórowana cena. Tym bardziej że cała usługa nie powinna trwać dłużej niż 30 minut.

Czy można samodzielnie wymienić płyn do chłodnic?

Płyn można wymienić samemu, jednak najlepiej warto to zrobić od spodu auta na kanale lub podnośniku. Trzeba jednak pamiętać, by zużyty płyn chłodniczy oddać do utylizacji. Wylewanie go do ogródka lub kanalizacji jest zabronione i szkodliwe.

Jak interpretować oznaczenia płynów chłodniczych?

Najczęściej stosuje się rozróżnienie płynów chłodniczych ze względu na skład i zastosowane dodatki antykorozyjne (i inne).

IAT

IAT to płyny zawierające sole nieorganiczne (krzemiany, fosforany, borany) tworzące na powierzchniach metalowych warstwę ochronną. Płyny te były stosowane najwcześniej i są najtańsze. Wady to możliwość uszkadzania chłodnic aluminiowych, możliwość uszkadzania pompy chłodzenia (wskutek grubości osadów) i niska trwałość (maksymalnie 2 lata eksploatacji).

OAT

OAT to płyny zawierające kwasy organiczne (np. kwas sebacynowy, kwas 2-etyloheksanowy, pochodne kwasu benzoesowego) tworzące na powierzchniach metalowych warstwę ochronną. Płyny te charakteryzują się podwyższoną trwałością (co najmniej 5 lat eksploatacji) i kompatybilnością z chłodnicami aluminiowymi. Wady to możliwość uszkadzania lutów ołowiowych (starsze samochody) oraz uszczelek wykonanych z niektórych typów tworzyw. Ryzyko to wynikało z działania kwasu 2-etyloheksanowego, dlatego też nowsze płyny mają zmniejszoną zawartość tego kwasu, albo też został on wyeliminowany (w płynach POAT), co jednak zwiększa koszt płynu.

HOAT

HOAT to płyny zawierające kwasy organiczne i krzemiany (czasami stosowana jest nazwa SiOAT) tworzące na powierzchniach metalowych warstwę ochronną. Płyny te charakteryzują się podwyższoną trwałością (5 lat eksploatacji) i kompatybilnością z różnymi materiałami. Współcześnie większość płynów jest produkowana w tej technologii.

NOAT

NOAT to odmiana płynów HOAT (czasami niewyróżniana), w której zamiast krzemianów stosowane są azotany, a NMOAT zawierają dodatkowo związki molibdenu. Płyny te są bardzo trwałe (co najmniej 7 lat eksploatacji) i kompatybilne z różnymi materiałami, ale kosztowne (tańsze od POAT). Płyny tego typu są stosowane w niektórych pojazdach typu maszyny budowlane, duże samochody ciężarowe etc.

POAT

POAT to odmiana płynów OAT (czasami niewyróżniana) pozbawiona całkowicie kwasu 2-etyloheksanowego (zastąpiony innymi substancjami). Płyny te są bardzo trwałe (co najmniej 7 lat eksploatacji) i kompatybilne z różnymi materiałami, ale kosztowne. W tej technologii produkowane są wszystkie płyny na bazie glikolu propylenowego.

Czy kolor płynu chłodniczego ma znaczenie?

Starsi kierowcy przyzwyczajeni są do dwóch kolorów płynów chłodniczych. Różowego lub zielonego. Wzięło się to od bazy, na jakiej stworzony został płyn chłodniczy. Zielona i niebieska oznaczała płyn na bazie krzemu, różowa na bazie kwasów organicznych.

Dzisiaj jednak kolorów jest więcej i tak naprawdę nie można już mówić, że kolor płynu uzależniony jest od jego rodzaju. Kolor to wyłącznie barwnik, który z jednej strony ma rozróżnić producenta, z drugiej, co ważniejsze, łatwiej zlokalizować ewentualny wyciek.

Jak prawidłowo dobrać płyn chłodniczy do rodzaju samochodu?

Kluczowy jest tak naprawdę wiek samochodu, a raczej materiał, z jakiego zrobiony jest układ i najważniejszy jego element, czyli chłodnica.

Do starszych silników stosuje się płyny z dodatkami krzemianowymi (IAT). W nowszych płyny zawierające dodatki organiczne (OAT) albo hybrydowe (HOAT). Dodatki organiczne rozpuszczają lut ołowiu stosowany w chłodnicach starszego typu i dlatego nie można stosować płynu z dodatkami OAT do starszych aut.

Czy płyny chłodnicze można mieszać?

W większości przypadków tak. Jednak warto przed tym sprawdzić skład płynu chłodniczego. Można bowiem mieszać płyny, które mają takie same parametry i pakiety inhibitorów.

Niezalecane jest mieszanie płynów zawierających krzemiany z płynami niezawierającymi krzemianów. Nie wolno mieszać płynów starszej generacji G11 (kolor niebieski, zielony) z płynami klasy G12 (czerwony, pomarańczowy) i G12+ (fioletowo-czerwony, fioletowo-różowy). Nie zaleca się stosowania bez krzemianowych płynów OAT: G12 i G12+ jeśli nie rekomenduje tego producent pojazdu, z uwagi na ryzyko rozszczelnienia układu lub nawet uszkodzenia uszczelki pod głowicą.

Woda zamiast płynu. Czy to dobry pomysł?

Na koniec warto zaznaczyć, że w razie sytuacji awaryjnej lepiej dolać do układu wodę, najlepiej wodę destylowaną, niż jechać z pustym układem. Daleko tak nie zajedziemy. Silnik bez chłodzenia bardzo szybko się przegrzeje i może się zatrzeć. Szczególnie podczas jazdy w mieście.

Jeśli nie mamy wody destylowanej, można zastosować zwykłą wodę, jednak trzeba będzie szybko ją wymienić na płyn i przepłukać układ. No i wymienić przed zimą. Dlaczego? Odpowiedź jest prosta. Woda zamarza w temperaturze 0°C, a wrze w 100°C. Optymalna praca płynu chłodniczego to jakieś 90-120 stopni. Właśnie dlatego woda nie jest w stanie zapewnić optymalnego odprowadzania ciepła, o pozostałych funkcjach nie wspominaj.

FAQ

Co ile należy wymieniać płyn chłodniczy w samochodzie?

Zaleca się wymianę płynu, co dwa maksymalnie, co 5 lat.

Co oznacza kolor płynu chłodniczego?

Dzisiaj kolory mają jedynie rozróżnić producenta i ułatwić zlokalizowanie wycieku. Kolory nie odzwierciedlają już składu płynu.

Jaki płyn chłodniczy jest najlepszy?

Istotne jest, w jakim wieku mamy auto i z jakich materiałów wykonany jest układ chłodzenia i radiator. Do tego powinniśmy dobrać płyn chłodniczy.

Czy można mieszać płyny chłodnicze?

W większości przypadków tak. Jednak warto przed tym sprawdzić skład płynu chłodniczego. Można bowiem mieszać płyny, które mają takie same parametry i pakiety inhibitorów.