28 lutego 2023

Montaż haka holowniczego – co warto wiedzieć?

Montaż haka holowniczego pozwala na wyraźną poprawę możliwości transportowych samochodu. Podpowiadamy, jaki hak wybrać, jak zainstalować go samemu oraz jakie trzeba spełnić formalności, aby móc użytkować auto zaopatrzone w to rozwiązanie.

Montaż haka holowniczego może być niezbędny ze względu na wykonywaną pracę lub do realizowania własnych pasji. Zawsze, niezależnie od przeznaczenia, poprawia on możliwości transportowe samochodu.

Ale jaki hak wybrać? Jakie gniazdo? Czy można samemu zamontować hak holowniczy? Jakie trzeba spełnić formalności? Tego wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu.

Jaki hak holowniczy wybrać?

Zanim zdecydujesz się na wybór konkretnego haka holowniczego, musisz odpowiedzieć sobie na następujące pytania:

jaką przyczepę będzie zazwyczaj holował
ile kilogramów twój samochód może uciągnąć – nie ma sensu montować haka holowniczego, jeśli posiadane przez ciebie auto się do tego nie nadaje. Z kolei informację o maksymalnej masie przyczepy znajdziesz w instrukcji obsługi. Jeśli nie, sprawdź tabliczkę znamionową – powinna obejmować „całkowitą masę zestawu”. Czyli maksymalną masę samochodu wraz z przyczepą
punkty montażowe twojego samochodu – różnią się one w zależności od marki i modelu

Przed wyborem haka, należy zdecydować do czego najczęściej będzie się go wykorzystywać.

Jeśli już znalazłeś odpowiedź na powyższe pytania, przed zamontowaniem haka holowniczego warto jeszcze pamiętać o kilku innych rzeczach:

zawsze montuj hak holowniczy zalecany przez konkretnego producenta i zawsze postępuj zgodnie z określonymi wytycznymi dotyczącymi montażu
przestrzegaj instrukcji montażu dołączonej do haka
jeśli auto jest jeszcze objęte gwarancją producenta, sprawdź, czy nie unieważniasz jej montując hak samodzielnie

Rodzaje haków holowniczych

Istnieje kilka rodzajów haków. Różnią się one między sobą m.in. łatwością użytkowania, estetyką, integracją z samochodem czy też aspektami prawnymi. Oto rodzaje haków holowniczych:

haki stałe lub z kulą przykręcaną śrubami – przeznaczone do bardzo częstego wykorzystywania. Ich wadą jest fakt, że zawsze wystają poza obrys auta, co zaburza estetykę jego tylnej części. Poza tym łatwo ubrudzić sobie o nie nogawki przy wkładaniu rzeczy do bagażnika lub wyciąganiu ich. Podczas wyboru haka takiego rodzaju należy również pamiętać, aby nie zasłaniał on tablicy rejestracyjnej. Jeśli ma to miejsce, w haku z kulą przykręcaną, trzeba ją zdemontować. Dlatego nie zaleca się montażu haka stałego lub z kulą przykręcaną w autach z tablicą rejestracyjną w zderzaku. Największą zaletą takich haków jest niewygórowana cena, wahająca się od 250 do 650 zł

jak przykręcony na stałe

haki z kulą odpinaną półautomatycznie – w ich przypadku główkę haka daje się demontować szybko i bez użycia narzędzi. Choć to wygodne rozwiązanie, niesie za sobą ryzyko – mianowicie takie haki nie są w żaden sposób zabezpieczone przed kradzieżą. Dlatego, jeśli po holowaniu przyczepy nie zdemontujesz główki, staje się ona łatwym łupem dla złodziei. Pod względem estetycznym niewiele daje zakup takich haków – gniazda kuli i elektryczne są zawsze widoczne. Plusem haków z kulą odpinaną półautomatycznie jest cena: od około 450 zł

haki z kulą odpinaną automatycznie – w takich hakach demontuje się nie tyle samą główkę, tylko cały trzpień. W miejscu po nim wstawia się specjalną zaślepkę, dzięki czemu niemal nie zaburzają one wyglądu tylnej części samochodu. Rozwiązanie to świetnie sprawdzi się w autach, w których haki zasłaniają tablicę rejestracyjną. Dodatkowo takie haki są zabezpieczone przed kradzieżą. Minusem pozostaje cena od 800 zł

hak wypinany automatycznie

haki odchylane/chowane – łączą zalety tradycyjnych haków z wygodą użytkowania. Nie wymagają demontażu i chowają się pod zderzak. W ten sposób w żaden sposób nie zakłócają wyglądu tylnej części samochodu. Niestety, to najdroższe rozwiązanie – jego ceny startują z pułapu około 4000 zł

Rodzaje gniazda elektrycznego

Wyróżnia się dwa podstawowe standardy dotyczące gniazd elektrycznych w przypadku haka holowniczego. Są to gniazda 7- lub 13-pinowe.

Gniazda 7-pinowe

Pierwsze z nich, a więc 7-pinowe, obsługują zestaw podstawowych świateł. Czyli: pozycyjne, stopu, kierunkowskazów oraz przeciwmgielne. Nie zasilą jednak światła wstecznego. Gdzie wykorzystuje się takie gniazda? W przyczepach towarowych o dopuszczalnej masie całkowitej sięgającej 750 kg. Potocznie określa się je, jako tzw. przyczepy lekkie.

Do gniazda 7-pinowego podepniemy ponadto platformę na rowery, lawetę lub przyczepę kempingową. Co ważne, w takie gniazdo można też wpiąć wtyczkę 13-pinową, co zapewnia odpowiedni adapter. Ale pomimo jego zastosowania, niezależnie od tego, czy podepniemy pod gniazdo 7-pinowe holowaną przyczepę lub lawetę, i tak nie obsłuży ono światła wstecznego. Po prostu gniazdo 7-pinowe nie zapewnia takiej możliwości.

Wśród wiązek 7-pinowych wyróżnia się:

uniwersalne (bez modułu)
z modułem
dedykowane (bez modułu)
dedykowane z modułem

Wiązki 7-pin uniwersalne (bez modułu)

Pierwsze z nich (uniwersalne bez modułu) podpina się do przewodów prowadzących do tylnych lamp. W katalogach producentów przyczep można znaleźć informację o tym, czy dany model można wyposażyć w taki rodzaj wiązki.

W przypadku gniazda 7-pinowego, porządny zestaw powinien być wyposażony w zaizolowane przewody o długości 2 m, gniazdo, uszczelkę oraz szybkozłączki i śruby montażowe.

Wiązki 7-pin uniwersalne z modułem

Uniwersalne wiązki 7-pin z modułem są przeznaczone dla nowocześniejszych modeli samochodów, a więc o bardziej rozbudowanej elektronice. Zazwyczaj stosuje się je w autach, zaopatrzonych w magistralę CAN, komputer pokładowy czy elektroniczną kontrolę spalonej żarówki. W tym przypadku wiązki 7-pin z modułem montuje się podobnie do wiązki bez modułu, ale należy dodatkowo doprowadzić zasilanie do modułu. Takie wiązki mogą być oferowane np. z obsługą czujników parkowania.

Wiązki 7-pin dedykowane bez modułu

Przeznaczone są do konkretnego modelu samochodu, który nie wymaga modułu lub jest fabrycznie zaopatrzony w moduł. W odróżnieniu od wiązek uniwersalnych, podpina się je do konkretnych wtyczek (w zależności od modelu: od jednej do kilku) – w gniazdach przewidzianych przez wytwórcę samochodu.

Wiązki 7-pin dedykowane z modułem

Również są przeznaczone do konkretnego modelu samochodu, ale wymagają modułu. Także i tutaj producent auta przewidział na nie konkretne gniazda (lub gniazdo). Zdarza się jednak, że taka wiązka może wymagać wpięcia do skrzynki z bezpiecznikami, a nawet uruchomienia w autoryzowanym serwisie.

Wiązki do haków holowniczych w wersji 13-pinowej

W takiej wiązce występuje 8 lub więcej przewodów. Nawet podstawowe warianty wiązki 13-pinowej zapewniają obsługę wszystkich świateł przyczepy, w tym światła wstecznego. Bardziej zaawansowane wersje mogą odłączać czujniki parkowania czy ładować akumulator przyczepy.

Tak jak w przypadku wiązki 7-pinowej, aby podłączyć ją pod gniazdo 13-pinowe, wystarczy zastosować odpowiedni adapter. Dzięki temu w przyczepie będą działały wszystkie światła. Takie rozwiązanie uważane jest za najbardziej uniwersalne.

Wśród wiązek 13-pinowych wyróżnia się:

uniwersalne (bez modułu)
uniwersalne z modułem
dedykowane (bez modułu)
dedykowane z modułem

Wiązki uniwersalne 13-pin bez modułu

Stosuje się je w autach o nieskomplikowanej instalacji elektrycznej. W ich przypadku należy wpiąć przewody (lub wlutować) – zazwyczaj w te prowadzące do tylnych lamp. Tak jak w przypadku wiązek 7-pinowych, informację, czy dana wiązka pasuje do konkretnego modelu samochodu, należy szukać w katalogach producentów haków.

Jak wygląda wzorcowy zestaw wiązki 13-pin bez modułu? Powinien składać się z przewodów o długości 2 m, gniazda, uszczelki pod nie, a także z szybkozłączek i śrub do montażu.

Wiązki uniwersalne 13-pin z modułem

To rozwiązanie dla aut o bardziej rozbudowanej elektronice (m.in. komputer pokładowy, magistrala CAN). Wiązkę uniwersalną 13-pinową montuje się jak wcześniejszą, ale należy doprowadzić zasilanie także do modułu. Może ona występować w wariantach m.in. z obsługą czujników parkowania czy ładowaniem akumulatora przyczepy.

Dedykowane uniwersalne 13-pin bez modułu

Są przeznaczone do konkretnego modelu samochodu (lub grupy modeli), który wymaga zastosowania modułu lub ma wbudowany moduł. Do ich podłączenia służą oryginalne gniazda (od jednego do kilku), przewidziane przez producenta.

Dedykowane uniwersalne 13-pin z modułem

Montuje się je do dedykowanego samochodu, wymagającego zastosowania modułu. Służą do tego oryginalne wtyczki i gniazda (od jednego do kilku), wbudowane przez wytwórcę auta. Zdarzają się złącza 13-pin z modułem, które podpina się również do skrzynki z bezpiecznikami i uruchamia dopiero w trakcie wizyty w serwisie.

Którą wiązkę wybrać?

W przypadku lekkich przyczep towarowych – wystarczy wiązka 7-pin. Z kolei w przypadku przyczep kempingowych czy platform do przewożenia rowerów warto sięgnąć po wiązkę 13-pinową. Warto też zaopatrzyć się w adapter z 13 na 7-pin – wtedy będzie można holować każdy rodzaj przyczepy.

Jeśli producent samochodu wymaga zastosowania modułu – należy bezwzględnie tego przestrzegać. W przypadku aut na gwarancji czy samodzielnego montażu haka, warto sięgnąć po wiązki dedykowane, które nie wymagają ingerencji w elektrykę auta.

Czy można montować hak samodzielnie?

Tak. Samodzielny montaż haka nie jest niczym skomplikowanym. Oczywiście, jak zawsze, warto mieć niewielkie doświadczenie mechaniczne, a przede wszystkim dysponować podstawowym zestawem narzędzi.

montaż haka

Jak zamontować hak?

Krok 1: demontaż tylnego zderzaka

Proces instalacji haka holowniczego zawsze zaczyna się od demontażu tylnego zderzaka. Jego punkty mocowania niemal zawsze są podawane w instrukcji obsługi samochodu. Warto jednak zadbać o to, aby odpowiednio podeprzeć zderzak – inaczej może spaść po odkręceniu i ulec uszkodzeniu.

Czasem przy jego demontażu może się przydać WD40, co ułatwi zdjęcie zderzaka z mocowań. Po odkręceniu najlepiej umieścić go na solidnym stelażu. Możliwe, że niezbędne będzie wycięcie w nim odpowiedniego otworu – o jego wymiarach informuje instrukcja montażu. Zdarza się, że producenci dołączają naklejkę naprowadzającą.

Krok 2: instalacja poprzeczki

Poprzeczkę montuje się do różnych otworów w samochodzie za pomocą śrub. Ich położenie określa producent auta. Poprzeczka jest zaopatrzona w specjalne płyty boczne, specyficzne dla danego modelu. Sposób ich mocowania różni się w zależności od modelu.

Aby odpowiednio zamontować poprzeczkę należy postępować zgodnie z instrukcją montażu.

Krok 3: zdjęcie gumowych osłon

Przed umieszczeniem poprzeczki należy najpierw przeprowadzić szczegółową kontrolę części. W celu zabezpieczenia gwintu śrub w punktach mocowania podczas procesu powlekania, są one uszczelnione gumowymi nakładkami. Należy je usunąć przed instalacją.

Krok 4: czyszczenie powierzchni poprzeczki

Aby zagwarantować należyty i długotrwały montaż, ważne jest, aby odpowiednio wyczyścić powierzchnie poprzeczki, które stykają się z podwoziem samochodu. Powierzchnie te należy oczyścić z brudu, korozji i powłok za pomocą np. skrobaka.

Krok 5: obróbka wywierconych otworów

Czasami może się zdarzyć, że będziesz musiał wywiercić dodatkowy otwór w poprzeczce. Aby zapobiec korozji, wymagana jest jego obróbka. Polega ona na odkurzeniu i oczyszczeniu otworu z opiłków żelaznych i odpadów wiertniczych oraz nałożeniu środka antykorozyjnego.

Krok 6: uszczelnienie

Aby zapobiec przedostawaniu się wody pomiędzy poprzeczką haka, a podwozie, należy uszczelnić oba elementy. W ten sposób zapobiega się pojawianiu ognisk korozji.

Krok 7: dokręcanie śrub

Najpierw należy robić to ręcznie, aby można było lekko przesunąć poprzeczkę i ustawić ją we właściwym miejscu. Dopiero później należy ją zamocować, stosując do tego klucz dynamometryczny i momenty, określone w instrukcji.

Krok 8: Montaż tulei

Ważne jest ścisłe przestrzeganie instrukcji, aby konstrukcja spełniała wymogi bezpieczeństwa. Należy zwrócić uwagę, żeby obie śruby do montażu tulei przeszły również przez boczne płyty poprzeczki. Później trzeba je dokręcić odpowiednim momentem.

Krok 9: Montaż gniazda

Także i w tym przypadku ważne jest, aby postępować zgodnie z instrukcją montażu. Zapewni to odpowiedni poziom bezpieczeństwa i optymalne schowanie haka pod zderzakiem.

Krok 10: montaż kuli

To zawsze ostatni krok, który następuje dopiero po zamontowaniu zderzaka. Także i tutaj należy postępować zgodnie z instrukcją.

Krok 11: ostateczna kontrola

Po zamontowaniu haka holowniczego należy sprawdzić, czy rzeczywiście użyliśmy do tego wszystkich elementów i czy nie ma żadnych luzów. W przypadku systemów odłączanych lub składanych – warto sprawdzić czy gniazdo rzeczywiście można złożyć pod zderzakiem.

Ile kosztuje montaż haka do samochodu?

Jest to zależne od marki i modelu samochodu, a także rodzaju haka holowniczego. Ale należy się liczyć z kwotą przynajmniej 300-400 zł. Z kolei w serwisie autoryzowanym zapłacimy za taką usługę od 600 zł wzwyż.

Ale w niektórych przypadkach na montaż haka holowniczego trzeba będzie wydać i grubo ponad 1000 zł.

Hak holowniczy a czujniki parkowania i układ ESP

Nie ulega wątpliwości, że współczesne samochody to często skomplikowane komputery na kołach. Są zaopatrzone w liczne systemy, które nie tylko ułatwiają życie, ale i poprawiają bezpieczeństwo jazdy.

W przypadku czujników parkowania zalecane jest stosowanie haków składanych na czas, gdy nie holuje się przyczepy. W ten sposób nie zaburza się ich pracy. Czujniki mogą bowiem wykrywać hak i traktować go jako przeszkodę tuż przy samochodzie.

Wiele współczesnych aut samodzielnie rozpoznaje podpięcie haka i stosuje odpowiednie ustawienie ESP.

W rezultacie kierowca jest narażony na nieustanne wycie z strony czujników, co można rozwiązać, po prostu je dezaktywując. Ukłonem w stronę prowadzącego są nowoczesne wiązki 13-pinowe. Dlaczego? Dysponują funkcją wyłączania czujników parkowania na czas podpięcia przyczepy.

A co z ESP? Wiele współczesnych samochodów nie tylko wykrywa przyczepę, ale i jest zaopatrzone w ESP ze specjalnym programem. Ale w przypadku starszych konstrukcji istnieje ryzyko, że przyczepa może ogłupiać system stabilizacji toru jazdy i w ten sposób powodować jego niepotrzebne interwencje.

Co wtedy zrobić? Można np. zmodyfikować działanie ESP poprzez interfejs diagnostyczny magistrali danych, czyli CAN Gateway. Oczywiście, nie w każdym samochodzie takie działanie jest możliwe. Wynika to z faktu, że ESP nie zawsze współpracuje z TSM/TSA. Wtedy należy zasięgnąć informacji w ASO lub po prostu dezaktywować ESP – pod warunkiem, że istnieje taka opcja.

Przepisy i formalności dotyczące montażu haka holowniczego

Pierwszy krok polega na wizycie w Stacji Kontroli Pojazdów w celu przejścia dodatkowego badania technicznego. Podczas niego sprawdzana jest solidność montażu haka holowniczego, działanie wiązki oraz to, czy na haku znajduje się tabliczka znamionowa.

Bez tej ostatniej – przejście badania jest niemożliwe. Znajdują się na niej bowiem informacje o podstawowych parametrach. Czyli uciąg haka, nacisk na kulę, rok produkcji oraz symbol i numer homologacji europejskiej.

Jeśli wszystko jest w porządku, po przeprowadzonym badaniu technik wystawia zaświadczenie, z którym należy udać się do Wydziału Komunikacji. Koszt badania wynosi 35 zł.

Do załatwienia formalności w Wydziale Komunikacji, oprócz zaświadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego, niezbędne będą: